Η νουβέλα "η κόρη του
λοχαγού" είναι από τα πιο γνωστά έργα του Πούσκιν,
τόσο μεγάλα στην
πατρίδα του,
όσο και σ' όλο τον κόσμο.
Η κόρη του λοχαγού (ρωσικός τίτλος: Капитанская дочка) είναι ιστορικό μυθιστόρημα του Αλεξάντρ Σεργκέγεβιτς Πούσκιν, το οποίο δημοσιεύτηκε στο λογοτεχνικό περιοδικό Sovremennik το 1836, χωρίς να αναφέρεται το όνομα του συγγραφέα, λίγους μήνες πριν τον τραγικό θάνατό του.[1]
Διαδραματίζεται γύρω στο 1773, κυρίως στις στέπες νότια των Ουραλίων και το θέμα του είναι οι περιπέτειες και ο έρωτας δύο νεαρών που παγιδεύτηκαν στην αναταραχή της εξέγερσης του Εμελιάν Πουγκατσιόφ.[2]
Η κόρη του λοχαγού θεωρείται ένα από τα πρώτα αριστουργήματα της ρωσικής λογοτεχνίας και έχει συχνά διασκευαστεί για την όπερα, το θέατρο και τον κινηματογράφο.
Είναι η συγκινητική ιστορία
ενός
τρυφερού ερωτικού αισθήματος
που γεννήθηκε παράξενα,
μεγάλωσε και
στερεώθηκε
μέσα σε μια σειρά από συγκλονιστικά επεισόδια,
και είχε ένα
ευτυχισμένο τέλος.
Αποτελεί μια ακόμα τρανή απόδειξη πως ο έρωτας
δεν
είναι μόνο παντοδύναμος,
αλλά και μεγαλουργός,
είναι το ευγενέστερο,
το
αιώνια πιο ανθρώπινο αίσθημα της ζωής,
αν δεν υπάρχει στη μέση
ιδιοτέλεια
ή άλλοι ανομολόγητοι σκοποί.
Θριαμβεύει τελικά,
και οι
πρωταγωνιστές του λάμπουν στο στερέωμα
των αιώνων όπως λάμπουν τ'
αστέρια στο ουράνιο στερέωμα, και φωτίζουν,
και ζεσταίνουν τις καρδιές
των ανθρώπων
και δυναμώνουν την πίστη τους
στην άφθαρτη ομορφιά του
αγνού ερωτικού αισθήματος.
Υπόθεση
Ο ηλικιωμένος πλέον γαιοκτήμονας Πιοτρ Αντρέγιεβιτς Γκρινιόφ αφηγείται τα ταραγμένα γεγονότα της νιότης του. Πέρασε τα παιδικά του χρόνια στο κτήμα των γονιών του στην επαρχία Σιμπίρσκ, ώσπου σε ηλικία 17 ετών ο αυστηρός πατέρας του, απόστρατος αξιωματικός του Αυτοκρατορικού Στρατού, διέταξε να τον στείλουν να υπηρετήσει τη στρατιωτική θητεία του στο Αρινμπούρκ, για να τον σκληραγωγήσει και να «σταματήσει να τρέχει γύρω από τα κορίτσια και να σκαρφαλώνει περιστεριώνες».
Στο δρόμο για τον τόπο της υπηρεσίας του, ο νεαρός αξιωματικός, που συνοδεύεται από τον ηλικιωμένο του υπηρέτη Σαβέλιτς, παγιδεύεται σε μια χιονοθύελλα στη μέση της στέπας, αλλά σώζεται από έναν μυστηριώδη άνδρα που τους οδηγεί στο επόμενο πανδοχείο. Ως ένδειξη της ευγνωμοσύνης του, ο Πιοτρ, παρά τις διαμαρτυρίες του Σαβέλιτς, χαρίζει στον άγνωστο το γούνινο παλτό του.
Φτάνοντας στο κυβερνείο Αρινμπούρκ, ο διοικητής τον στέλνει να υπηρετήσει στην άκρη της στέπας του Κιργιζιστάν στο οχυρό φρούριο Μπιελογκόρσκι. Το φρούριο - ένα χωριό που περιβάλλεται από έναν ξύλινο φράχτη - διοικείται από τον λοχαγό Ιβάν Μιρόνοφ. Ο Πιοτρ γίνεται φίλος με τον αξιωματικό Σβάμπριν, ο οποίος έχει μετατεθεί δυσμενώς εδώ μετά από μια μονομαχία που οδήγησε στο θάνατο του αντιπάλου του. Σε ένα δείπνο με την οικογένεια Μιρόνοφ, ο Πιοτρ γνωρίζει την κόρη τους Μάσα και την ερωτεύεται. Αυτό προκαλεί ρήξη μεταξύ του Πιοτρ και του Σβάμπριν, τις προτάσεις του οποίου έχει απορρίψει η Μάσα. Όταν ο Σβάμπριν προσβάλλει την τιμή της κοπέλας, οι δύο νεαροί μονομαχούν και ο Πιοτρ τραυματίζεται. Ο Πιοτρ εξομολογείται τον έρωτά του στη Μάσα και η κοπέλα είναι επίσης ερωτευμένη μαζί του. Η μονομαχία γίνεται γνωστή στον πατέρα του Πιοτρ, ο οποίος ζητά τη συγκατάθεσή του να παντρευτεί τη Μάσα, αλλά ο πατέρας αρνείται.
Εν τω μεταξύ, ο Κοζάκος Εμελιάν Πουγκατσιόφ, ο οποίος ισχυρίζεται ότι είναι ο αυτοκράτορας Πέτρος Γ', έχει δραπετεύσει από τη φυλακή και με τη συμμορία του, επιτίθεται στα χωριά, καίει, λεηλατεί και καταλαμβάνει φρούρια στη στέπα του Αρινμπούρκ, εκτελεί τους αξιωματικούς και στρατολογεί Κοζάκους στο στρατό του. Λίγο αργότερα, το φρούριο πολιορκείται και ο Πουγκατσιόφ το καταλαμβάνει εύκολα. Οι γονείς της Μάσα, που αρνούνται να δώσουν όρκο πίστης στον Πουγκατσιόφ, πεθαίνουν στα χέρια των ανταρτών, η κοπέλα κρύβεται και γλυτώνει. Ο Σβάμπριν, φοβούμενος την εκτέλεση, ορκίζεται πίστη, αλλά ο Πιοτρ αρνείται: «Όχι, είμαι ευγενής. Ορκίστηκα πίστη στην αυτοκράτειρα. Δεν μπορώ να σε υπηρετήσω», του λέει. Ο Πουγκατσιόφ διατάζει να τον απαγχονίσουν. Ωστόσο, η ζωή του γλιτώνει ξαφνικά καθώς ο Πουγκατσιόφ αποδεικνύεται ότι είναι ο άνθρωπος που έσωσε τον Πιοτρ στη χιονοθύελλα και αναγνωρίζει τον νεαρό, τη γενναιοδωρία του οποίου θυμάται ακόμη.
Ο Πιοτρ φεύγει για το πολιορκημένο από τους αντάρτες Αρινμπούρκ και πολεμά εναντίον του Πουγκατσιόφ, αλλά μια μέρα λαμβάνει ένα γράμμα από τη Μάσα, η οποία παρέμεινε στο φρούριο. Από το γράμμα, μαθαίνει ότι ο Σβάμπριν, που μετά την προδοσία του ανέλαβε τη διοίκηση του φρουρίου, θέλει να την παντρευτεί με τη βία.
Ο Πιοτρ σπεύδει να αποτρέψει αυτόν τον γάμο, αλλά αιχμαλωτίζεται από τους αντάρτες. Αφού εξηγεί την κατάσταση στον Πουγκατσιόφ, οι δυο τους κατευθύνονται προς το φρούριο και χάρη στη βοήθεια του επαναστάτη σώζει την Μάσα.
Μετά την απελευθέρωσή της, ο Πιότρ και η Μάσα φεύγουν για το κτήμα του πατέρα του, αλλά τα αυτοκρατορικά στρατεύματα τους σταματούν. Ο Πιοτρ μένει στο στρατό και στέλνει τη Μάσα στην οικογένειά του. Ο πόλεμος με τον Πουγκατσιόφ συνεχίζεται, ο αντάρτης ηττάται και ο Πιοτρ συλλαμβάνεται επειδή είχε φιλικές σχέσεις μαζί του. Κατά την ανάκρισή του, ο Σβάμπριν καταθέτει ότι ο Πιοτρ είναι προδότης. Καθώς δεν θέλει να εκθέσει τη Μάσα στο δικαστήριο, ο Πιοτρ δεν μπορεί να αποδείξει την αθωότητά του και τιμωρείται με θανατική ποινή. Η αυτοκράτειρα Μεγάλη Αικατερίνη μετατρέπει την ποινή του σε ισόβια εξορία στη Σιβηρία.
Η Μάσα καταλαβαίνει γιατί ο Πιοτρ δεν μπόρεσε να υπερασπιστεί και αποφασίζει να πάει στην Αγία Πετρούπολη για να ικετεύσει για συγχώρεση την αυτοκράτειρα. Στο Τσάρσκογιε Σελό, συναντά τυχαία μια κυρία και περιγράφει λεπτομερώς το σχέδιό της να δει την αυτοκράτειρα για την υπόθεση του Πιοτρ. Η κυρία αρνείται στην αρχή, λέγοντας ότι ο Πιοτρ είναι προδότης, αλλά η Μάσα της εξηγεί τις περιστάσεις. Σύντομα, η Μάσα λαμβάνει μια πρόσκληση να δει την Αυτοκράτειρα και έκπληκτη αναγνωρίζει στο πρόσωπό της την κυρία με την οποία είχε μιλήσει νωρίτερα. Η αυτοκράτειρα έχει πειστεί για την αθωότητα του Πιότρ και διατάζει την απελευθέρωσή του. Ο Πιοτρ παρευρίσκεται στην εκτέλεση του Πουγκατσιόφ. Παντρεύτηκαν με τη Μάσα και οι απόγονοί τους ζουν στην επαρχία Σιμπίρσκ.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου